Het internationaal erfgoed in Brussel
De Overeenkomst van het UNESCO-Werelderfgoed
Over de hele wereld moedigt UNESCO de bescherming, de identificatie en het behoud aan van zowel cultureel als natuurlijk erfgoed, waarvan men stelt dat het een uitzonderlijke waarde heeft voor de mensheid. Een internationale overeenkomst, getiteld Overeenkomst inzake de bescherming van het culturele en het natuurlijke erfgoed, werd in 1972 door UNESCO goedgekeurd. Het verdrag, dat doorgaans «Verdrag van het Werelderfgoed» genoemd wordt, werd in 1996 door België goedgekeurd.
Lijst van het Werelderfgoed
Het brusselse gewest telt vier monumenten of gehelen op de lijst van het Werelderfgoed:
- Hotel Tassel, P.E. Jansonstraat 6, 1000 Brussel.
- Hotel Solvay, Louizalaan 224, 1050 Brussel.
- Hotel Van Eetvelde en uitbreiding, Palmerstonlaan, 1000 Brussel.
- Woonhuis en atelier van Victor Horta, Amerikastraat 23-25, 1060 Brussel
Versterkte bescherming
Het woonhuis en het atelier van Victor Horta genieten van een versterkte bescherming op de grond van de Conventie voor de bescherming van cultureel eigendom in geval van gewapende conflicten die in 1954 in Den Haag (Nederland) werd goedgekeurd. België heeft dit verdrag geratificeerd.
Beheer van de goederen opgenomen in de lijst van het werelderfgoed
De goederen die - als monument of als landschap - in de UNESCO-werelderfgoedlijst opgenomen werden, genieten een wettelijke bescherming.
De Conventie bepaalt dat elk goed dat voor inschrijving voorgedragen wordt, moet beschikken over een aangepast beheerplan of over elk ander gedocumenteerd beheersysteem dat bepaalt op welke wijze de uitzonderlijke universele waarden van het goed behouden moeten blijven, bij voorkeur met particiepatieve middelen. Een beheersysteem moet de efficiënte bescherming van het voorgestelde goed garanderen.
De beheerplannen zijn verplicht voor de landschappen die na 2007 in de werelderfgoedlijst opgenomen werden, en zijn ingesloten bij de kandidaatstellingsdossiers. Bij de landschappen die nadien opgenomen werden, behoort de uitwerking van beheerplannen tot de opvolgingsdoelstellingen van de periodieke verslagen. Bij het uitblijven ervan volgt de strikte toepassing van de regelgeving inzake de vrijwaring van de beschermde goederen.
In Brussel werden beheerplannen uitgewerkt voor de Grote Markt, het Stocletpaleis en het Zoniënwoud.
Rondom elk goed van het werelderfgoed ligt een bufferzone, bepaald op het moment van de opname en gevalideerd door het Werelderfgoedcomité.
Het betreft een zone errond, waarvan het gebruik en de inrichting aan beperkingen van juridische aard en/of op het vlak van gewoonten onderworpen zijn, om de extra bescherming van het goed te garanderen. Moeten hier zeker toe behoren: de onmiddellijke omgeving van het opgenomen goed, de belangrijke visuele perspectieven en andere zones of attributen die een belangrijke functionele rol vervullen in de ondersteuning van het goed en van zijn bescherming. In Brussel worden de bufferzones van de opgenomen goederen ingedeeld in gebied van culturele, historische, esthetische waarde of voor stadsverfraaiing (gchews) en/of in vrijwaringszone. De strikte procedures die in deze zones gelden, moeten nageleefd worden.
De stedenbouwkundige dossiers die in strijd zijn met de beschermingsdoelstellingen van de goederen en van hun omgeving, moeten ter analyse aan de UNESCO bezorgd worden. Mogelijks leidt dit tot een verlies van de uitzonderlijke universele waarde, van de integriteit en van de authenticiteit van het goed. Bij het uitblijven van een overeenkomst dreigt dit goed op de lijst van 'erfgoed in gevaar' te belanden of zelfs - in extreme gevallen - uit de werelderfgoedlijst geschrapt te worden.
Indicatieve lijst van het Werelderfgoed
Vóór een goed zich voor werelderfgoed kan kandidaat stellen moet het eerst op de indicatieve lijst van het Werelderfgoed worden opgenomen. Deze lijst wordt opgesteld door elk land die de conventie heeft getekend.
