De Ommegang

De Ommegang is een traditioneel en feestelijk evenement dat elk jaar begin juli plaatsvindt, op twee avonden, in het historische centrum van Brussel.

De Ommegang is ingeschreven op de Inventaris van het immaterieel cultureel erfgoed van het Brussels Gewest (n°PCI/CIE:BRU0e005) evenals op de Representatieve lijst van immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid van de UNESCO.

Volgens de legende dateert de stoet ("Ommegang") van 1348, en viert ze de komst van een wonderbaarlijke maagd die per boot vanuit Antwerpen werd gebracht naar de kapel van de Zavel, terwijl kruisboogschutters de wacht hielden. Elk jaar op de zondag vóór Pinksteren bracht de Ommegang hulde aan deze wonderbaarlijke maagd, die een beschermster van de stad was geworden. De stoet, die oorspronkelijk religieus van aard was, veranderde geleidelijk in een werelds evenement waarin alle onderdelen van de stedelijke gemeenschap hun plaats hebben. Toen Keizer Karel op 2 juni 1549 naar Brussel kwam, koos de magistraat van de stad ervoor hem de Ommegang voor te stellen en zo duidelijk de economische en militaire macht van de stad te tonen aan de keizer. De Ommegang ging minder vaak uit in de 18de eeuw en in de 19de eeuw vond de stoet slechts twee keer plaats. In 1930 werd een moderne versie van de Ommegang gecreëerd op basis van de beschrijvingen van de stoet die Keizer Karel te zien kreeg in 1549. De huidige Ommegang werd onderbroken tijdens de Tweede Wereldoorlog en is sinds 1957 een jaarlijks evenement. De stoet blijft sterk geïnspireerd op de versie van 1930, maar evolueert constant qua vorm en functies, in navolging van de maatschappelijke veranderingen die zich voordoen.
Zowat 1.200 mannen, vrouwen en kinderen, zowel Nederlandstaligen als Franstaligen, nemen deel aan de drie onderdelen van de Ommegang.
Alles begint rond 19.30 uur op de Zavel met een kruisboogwedstrijd tussen de twee Brusselse gilden. Daarna kunnen we het onthaal van Keizer Karel in de kerk en het vertrek van de stoet bijwonen. Iets na 21 uur verlaat de keizer de Zavel in de richting van de Grote Markt. Hij wordt gevolgd door de stoet, die talrijke groepen omvat, zoals kruisboogschutters, boogschutters, schermers, haakbusschutters en het goede Brusselse volk. De stoet trekt doorheen de straten van de stad en volgt een parcours van 1,5 kilometer, dat sterk lijkt op dat van het verleden. Ook rond 21 uur beginnen de voorstellingen op de Grote Markt wanneer de magistraat van Brussel en de keizerlijke hofhouding op de tribune gaan zitten. Daarop volgt een impressionant vlaggenwerpspektakel en een parade van het keizerlijke gevolg te paard, met banieren die de bezittingen van Keizer Karel weergeven. Rond 22 uur komt de stoet van de Zavel aan op de Grote Markt, waar ze kronkelt zoals op zeventiende-eeuwse schilderijen. Een half uur later begint een breugeliaans feest voor het goede volk van Brussel, met voorstellingen van groepen die verschillende vormen van levend cultureel erfgoed bezitten (reuzen, processiedieren, steltlopers, Theater Toone, gilles uit Marchienne, ...). Rond 23 uur keert de keizer, na het vuurwerk, terug naar het stadhuis, en wordt het volksfeest voortgezet op de Grote Markt.

De Ommegang is een complex immaterieel cultureel erfgoedelement, gedragen door een ruime en vooral Brusselse gemeenschap. Dit evenement draagt zowel bij tot het identiteitsgevoel van de verschillende groepen die de stoet vormen als tot het Brusselse identiteitsgevoel. De gemeenschap betrokken bij de Ommegang bestaat uit de mensen die vertegenwoordigen en overdragen (de figuranten die het goede volk vertegenwoordigen, de kruisboogschutters, de boogschutters, de haakbusschutters, de schermers, de vlaggenwerpers, de steltlopers, de dragers van marionetten van Toone, de muzikanten en de dansers, de dragers van reuzen en processiedieren, de Rederijkerskamers, ...), de mensen die het spektakel bijwonen (de inwoners van Brussel en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, alsook de toeschouwers op de Grote Markt) en de organisatoren (de vzw Koninklijke Maatschappij van de Ommegang).

De Ommegang is vervlochten met historische gebouwensites zoals de kerk van de Zavel en de Grote Markt van Brussel. De Grote Markt, die op de werelderfgoedlijst staat, is een onontbeerlijke culturele ruimte voor de Ommegang, die de traditie voortzet van de stoeten in verschillende oud-Brabantse gemeenten waarin dragers van verschillende immateriële erfgoedelementen voorkwamen (dansers, muzikanten, narren, reuzen, processiedieren, personages die Keizer Karel en zijn hofhouding voorstellen).

Contact:

Ommegang Brussels (Ommegang Oppidi Bruxellensis - ASBL)
www.ommegang.be
Huidevettersstraat  180
1000 Brussel
JACQUES  Francis
francis.jacques@ommegang.be